SAWA
SAWA : eerste circulaire houten woongebouw van 50 meter hoog, dat door de integratie van overdadig groen en nestkasten bijdraagt aan de biodiversiteit van de stad, bereikbaar is voor verschillende inkomensgroepen, en waar mensen zorg hebben voor elkaar en de natuur.
Met SAWA wordt waarde toegevoegd aan de buurt en de stad in de meest brede zin. Deze “shared values” hebben betrekking op CO2 reductie, het versterken van de biodiversiteit en het maken van een circulair gebouw met betaalbare woningen. Exceptioneel aan SAWA is dat het gebouw volledig in CLT (cross laminated timber) wordt gebouwd waarbij het gebruik van beton tot een minimum is beperkt en SAWA het eerste volledig hoge houten woongebouw in Rotterdam is. SAWA is daarmee een voorbeeldproject voor nieuwe generaties, een belangrijke stap in de duurzaamheidsdoelstellingen en aantoonbaar bewijs dat het anders kan.
.jpg)
CO2 reductie
In het kader van het Klimaatakkoord van Parijs, European Green Deal, UN Sustainable Development Goals en doelstellingen van de gemeente Rotterdam om de CO2 uitstoot terug te brengen, delen de opdrachtgever en architect de ambitie om SAWA vrijwel volledig in hout uit te voeren.
Het grote voordeel van bouwen in hout is dat de CO2 opgeslagen blijft. Dit in tegenstelling tot de CO2 uitstoot die wordt veroorzaakt door het bouwen in beton en staal. Hout is daarbij in vele opzichten een uitstekend bouwmateriaal: het is lichter, sneller, veiliger, duurzamer en ook herbruikbaar. Omdat de bouwelementen worden geprefabriceerd in de fabriek kan er sneller worden gebouwd. Door minder bouwhandelingen en vervoersbewegingen op de bouwplaats wordt ook tijdens de bouw de uitstoot van CO2 gereduceerd. De bouwplaats is schoner en veiliger voor de bouwvakkers en een bijkomend voordeel is dat de buurt minder overlast heeft van de bouw. De bomen die voor SAWA gebruikt worden zijn afkomstig uit duurzame productiebossen. Voor elke boom die gekapt wordt, worden worden vier bomen van een verschillend soort terug geplant. De overige materialen die worden toegepast zijn zoveel mogelijk biobased.
Biodiversiteit
De trek naar de stad houdt aan. Nederlandse steden blijven groeien en de leefkwaliteit komt steeds meer onder druk te staan. De gevolgen van deze verstedelijking op het ecosysteem van de mens – zoals wateroverlast, hittestress en verhoging van CO2 uitstoot – worden steeds zichtbaarder. Tegelijkertijd wordt het leefgebied van vogels, bijen, vlinders en andere insecten flink ingeperkt door het alsmaar voller bouwen van steden en verstenen van de leefomgeving. Het ontwerp van SAWA zorgt voor een omslag in deze ontwikkeling en draagt bij aan een gezond woon- en leefklimaat.
.jpg)
In samenwerking met stadsecologen en biologen is SAWA natuurinclusief ontworpen. Zo zijn er vaste bloemen- en plantenbakken op de terrassen en de balkons. De beplanting is plek-specifiek gekozen (afhankelijk van de oriëntatie op de zon en hoogte in het gebouw) en zodanig dat de planten voorzien in voedsel voor de diersoorten. Op en aan het gebouw worden 140 nestkasten aangebracht die zorgen voor een veilig onderkomen voor vogels en insecten. Hierdoor takt SAWA aan op de bestaande ecologische structuren in de stad en wordt de biodiversiteit van de wijk vergroot.
.jpg)
Inclusief
Diversiteit maakt een stad aantrekkelijk. Dat betekent ook dat er een opgave ligt om het wonen in de stad financieel bereikbaar te houden voor alle doelgroepen. Door de mix van koop- en huurwoningen, variërend van 50 tot 165 m2 vormen de toekomstige bewoners van SAWA een afspiegeling van de stad. Van de 109 appartementen zijn er 50 bestemd voor de middenhuur (huurprijs van ca. € 700,- tot € 1.000,- per maand), 20 appartementen zijn bedoeld voor de vrije sector huur en 39 woningen zijn beschikbaar als koopappartement. Hiermee wordt het voor allerlei inkomensgroepen bereikbaar om in SAWA te wonen, waaronder ook de groep middeninkomens voor wie het steeds lastiger is om in de stad een betaalbare woning te vinden.
Circulair
Het ontwerp van SAWA is gebaseerd op het Open Building principe: de hoofddraagconstructie bestaat uit vloeren, balken en kolommen. Hierdoor ontstaat een hoge mate van flexibiliteit en vrije indeelbaarheid voor zowel de eerste kopers als de volgende generaties en draagt het bij aan de toekomstbestendigheid van het gebouw.
SAWA wordt gebouwd middels een modulair bouwsysteem van hout, waarbij gebruik wordt gemaakt van droge en daarmee scheidbare toepassingen op de vloeren. Tot op heden wordt bij houtbouw (inter)nationaal veelal beton toegepast op de vloeren. Het nadeel daarvan is – naast dat het leidt tot uitstoot van CO2 – dat de bouwdelen niet meer losmaakbaar zijn. SAWA zet een nieuwe standaard als het gaat om circulair bouwen met een vloer die is opgebouwd uit CLT met daarbovenop droge ballast in plaats van beton. Hierdoor zijn de onderdelen in de vloer volledig circulair en zijn de materialen in de toekomst losmaakbaar en herbruikbaar (urban mining).
Shared values
.png)
SAWA wordt ontwikkeld in het hart van de wijk Lloydkwartier. Vanwege deze locatie, door plekken te creëren in het ontwerp voor ontmoetingen en door verbinding te maken met bestaande lokale initiatieven zal SAWA van meerwaarde zijn voor de hele wijk. Zo komen er diverse voorzieningen op de begane grond van het gebouw en zal het dek op de eerste verdieping fungeren als een groene verbinder tussen gebouw en omliggend groen, zoals de bestaande buurttuin. Deze onderdelen van SAWA zijn van toegevoegde waarde voor zowel de bewoners van SAWA als de omwonenden in de wijk. Het woonconcept in SAWA is onderscheidend door diverse gedeelde functies – zoals shared mobility, klusmaterieel en moestuin – waarmee actief een community wordt gecreëerd.
Energieneutraal
SAWA is niet alleen het gezondste gebouw van Nederland, het is ook energieneutraal.
Bij hoge gebouwen zoals SAWA zijn er veel woningen en is er relatief gezien weinig dak beschikbaar om zonnepanelen op te plaatsen. Er is een passend alternatief gerealiseerd door binnen een straal van 10 kilometer extra zonnepanelen op afstand te plaatsen. Door “zon op afstand” in combinatie met diverse duurzame maatregelen, heeft SAWA een EPC van 0 bereikt. Hiermee is SAWA als gebouw energieneutraal, zowel na realisatie als gedurende het bouwproces.
Na oplevering wekt SAWA zelf de energie op die het nodig heeft voor de gemeenschappelijke voorzieningen. De zonnepanelen op het dak voeden o.a. de lift, de verlichting op de galerijen én de elektrische deelauto’s en fietsen. De zonne-energie die overblijft wordt terug geleverd aan het net en zorgt voor een verlaging van de energielasten.
Team SAWA
Opdrachtgevers: Nice Developers & ERA Contour
Architect: Mei architects and planners
Belegger: Focus Real Estate
Uitvoering: ERA Contour
Constructeur: Pieters Bouwtechniek
Technische houten constructie: Pirmin Jung
Bouwfysisch adviseur: DGMR
Windhinderonderzoek: Peutz
Brandadviseur: Adviesbureau Hamerlinck
Bouwkostenadvies: Maatwerk in Bouwadvies
Hout, innovatie en duurzaamheid: Aldus Bouwinnovatie
Ecologie: Copijn
Biodiversiteit: Bureau Stadsnatuur & Piet Vollaard
Impressies: Mei architects and planners, WAX, Beeldenfabriek