Column: Cadeautjes aan de buurt

Geef cadeautjes aan de buurt en versnel de woningbouwopgave

“Tot en met 2023 moeten er ruim 900.000 woningen bijkomen”, zo luidde de ambitie van demissionair minister De Jonge. In de uitzending van Nieuwsuur van deze week bleek dat er geen inzicht is in hoeverre we afstaan van het realiseren van deze ambitie. De reden is bijna lachwekkend, als het niet zo triest zou zijn: “Het monitoren van de plannen is niet op orde.” Tsja als dát al niet lukt…

Duidelijk is dat het aantal te realiseren woningen fors achterblijft. Onder aanvoering van demissionair minister De Jonge heeft dit kabinet geprobeerd door middel van “kracht en macht” tempo te krijgen in de woningbouwproductie. Nog meer subsidie (gemeenschapsgeld) ertegenaan om maar tempo te kunnen maken. Hopeloos mislukt. Waarom? Ze zijn vergeten dat er ook nog een omgeving is waarmee rekening te houden. De vertraging in de bouw wordt namelijk vooral veroorzaakt door bezwaar- en beroepsprocedures. Dit zorgt voor jaren vertraging. “Kracht en macht” is dus duidelijk niet de oplossing.

Als je als bewoner in een wijk opeens geïnformeerd wordt dat er een groot betonnen nieuwbouwblok voor je voordeur wordt gebouwd. En als er dan bovendien van participatie geen sprake is en je totaal niet wordt gehoord en alleen maar wordt geconfronteerd met een plan dat er hoe dan ook gaat komen, dan is er eigenlijk maar één oplossing: namelijk de gang naar de rechter.

Het “laadvermogen van een plek”, oftewel het volume dat je kunt toevoegen, wordt bepaald door bestaande bewoners. Betonnen kollossen, extra beschaduwing, windhinder, dichte straatgevels, een minimum aan groen worden door de bestaande buurt niet meer geaccepteerd. Als je als ontwikkelaar en gemeente bovendien niet bereid bent om écht te luisteren naar de wensen vanuit de buurt; deze vaak haalbare wensen niet weet te verwerken; en dan ook nog het drama compleet maakt door alleen maar peperdure appartementen te realiseren, dan snap ik heel goed dat de buurt geen andere uitweg meer ziet dan het starten van juridische procedure.

Dit is de reden dat het vertrouwen in de overheid en de ontwikkelaars een dieptepunt heeft bereikt. En dat is meer dan vervelend… Vooral omdat er veel energie in wordt gestopt door deze partijen om het woningtekort op te lossen. De frustratie en boosheid is overal aanwezig en het tempo van bouwen vervalt in een oneindige traagheid.
Hoe we het wenden of keren: bouwen in bestaande stad met bestaande bewoners verdient een ander proces. Sterker nog om te bouwen in de bestaande stad moet de werkwijze van alle partijen aan de voorkant van het proces drastisch veranderen.
Als er genomen wordt om te bouwen (lege ruimte) dan moet er ook wat gegeven worden. En dan geen geld voor de slimmeriken die de overheidssubsidies in hun zak steken onder het mom van “versnellen van de woningbouw”. Deze subsidies moeten juist ingezet worden om meer kwaliteit te realiseren voor iedereen die daar woont.

In het kader van de nieuwe Omgevingswet kunnen we het ons niet meer veroorloven om de bestaande stad met de bewoners als leegstuk weiland te zien en op ramkoers je gelijk halen. We moeten in gesprek gaan met de buurt en iets teruggeven aan de omwonenden, met als dank snelheid terugkrijgen doordat juridische procedures worden voorkomen. Cadeautjes geven aan de buurt, dat moet het nieuwe adagium zijn.

Gelukkig zijn er weliswaar ontwikkelaars, vooral kleine jonge partijen,die dit anders doen. En ook wij laten metet SAWA zien dat dit allemaal wel kan. Minder gebouw dan bestemmingsplan, plekken voor omwonenden om te delen, betaalbare huurwoningen en een groen gebouw voorzien van uitbundige en robuuste biodiversiteit. De winst wordt geminimaliseerd waarmee deze “shared values” worden gefinancierd.

Door een deel van de winst op de ontwikkeling in te leveren, leveren we een positieve bijdrage aan het project en aan alle betrokkenen; buurt blij, ontwikkelaar en overheden blij, want het project kan versneld doorgaan.

Als we op deze manier gaan werken dan kunnen we ervoor zorgen dat we binnenstedelijk kwalitatief goede projecten op tempo kunnen realiseren voor zowel woningzoekenden als de buurtgenoten. En dan kunnen we in 2024 een ferme stap maken om de achterstand, die we de afgelopen jaren onder leiding van minister De Jonge hebben opgedaan, in te lopen. Dat cadeautje leggen wij onder de kerstboom. Op naar een goed 2024!